Bạn đang xem: Hướng dẫn tô màu nước
Để trả lời cho câu hỏi “tính chất của màu nước là gì”, điều đầu tiên ta nên hiểu “nó được tạo ra như thế nào?”.
Màu nước (watercolor) các sắc tố màu được hoà tan vào nước tạo ra một dung dịch có màu sắc.
Màu nước làm từ hạt sắc tố (pigment) trộn với chất nghiền màu (binder), gôm arabic (gum arabic).Gôm arabic là sản phẩm tự nhiên, không độc hại (dùng trong ngành sản xuất thực phẩm), hoà tan với nước, có tính acid nhẹ và chất nghiền màu tương đối yếu.Màu nước có gốc nước nên khô rất nhanh (khác sơn dầu khô lâu), tiện lợi cho việc di chuyển, có thể vẽ ở bất cứ đâu. Màu nước dễ chùi rửa, vệ sinh hoạ cụ chỉ việc hoà với nước.Vì sử dụng nước trong suốt quá trình vẽ nên bề mặt giấy cần được lựa chọn chuyên dụng, giấy có bề mặt phù hợp với phương pháp người vẽ cũng như ít bong tróc, độ giữ màu cao. Ngoài ra màu nước còn được dùng vẽ trên vải, lụa, da…
Sự khác nhau giữa màu nước hạng (hoạ sĩ) chuyên nghiệp và màu nước hạng sinh viên?
Phổ màu hạng sinh viên ít màu hơn hạng chuyên nghiệp, làm từ bột màu nhân tạo thay thế cho bột màu truyền thống đắt tiền, hoặc pha trộn từ vài loại bột màu để mô phỏng màu đơn sắc tố dùng trong hạng chuyên nghiệp. Màu sinh viên có lượng chất phụ gia (filler) nhiều hơn và giá thành thấp do không đạt độ tinh khiết và độ bền như hạng chuyên nghiệp.
Ví dụ: phổ màu hạng chuyên nghiệp của hãng Winsor and Newton, Professional Watercolor, có 96 màu, trong đó có 75 màu đơn sắc tố, 93 màu được xếp hạng bền vững (AA: cực bền, A: bền). Màu hạng sinh viên Cotman watercolor có 40 màu, trong đó 19 màu đơn sắc tố.
Sự khác nhau giữa màu nước pan (bánh) và loại tube (tuýp)
Màu nước loại pan là bánh màu nước cứng, khô, khi vẽ dùng bút lông làm ướt màu. Loại pan thích hợp để vẽ ngoài trời. Bánh màu dễ nứt khi để lâu, dễ bẩn khi dùng cọ không sạch lấy màu.Màu tube đặc, sền sệt, khi dùng cho lượng vừa phải ra palette (hay pha màu) rồi hoà loãng với nước. Khi màu trên palette khô, chỉ cần làm ướt lại bằng bút lông hoặc bình xịt là có thể sử dụng bình thường.
(Màu nước dạng pan và cọ vẽ)
Tính thuần khiết
Những thuộc tính ấy là do các lớp màu mỏng luôn được đặt lên giấy và các lớp màu đó trở nên trong suốt khi có những tia sáng xuyên qua.Vì vậy, khi vẽ màu nước ta có thể lợi dụng độ trắng của giấy và chừa ánh sáng cũng như pha thật nhiều nước với màu để tạo ra các màu nhạt hơn.Cường độ màu
Đối với màu nước, cường độ đậm nhạt của màu thay đổi tùy theo lượng màu nhiều hay ít cũng như những lớp được chồng lên. Ngoài ra, cường độ màu còn được nhận biết qua tính nóng lạnh và tươi, trầm của chínhmàu sắc đó.
Vòng màu sắc và cách phối màu cơ bản
Đối với màu nước cũng như các chất liệu màu khác, ba màu cơ bản (đỏ, vàng, xanh lam ) kết hợp để tạo ra các màu thứ cấp khác, sự pha trộn trong nước hòa tan các tinh thể màu dễ dàng hơn các chất liệu khác.
Hòa sắc trong bài học màu nước
Đối với người vừa bắt đầu, độ đậm nhạt giữa những lớp màu được yêu cần chú trọng cũng như tạo ra điểm nhấn cho tác phẩm qua độ sáng, tối trong một bài vẽ đơn sắc cũng như kết hợp thêm nóng, lạnh trong bài hòa sắc.
(Bài vẽ Gam màu nóng, gam màu lạnh và hòa sắc nóng-lạnh sử dụng cách vẽ chồng lớp)
Kỹ thuật cơ bản để vẽ màu nước
Với màu nước nên vẽ từ sáng tới tối. Cách ngược lại, thêm sáng vào tối hơi khó. Họa sĩ màu nước thường sử dụng kỹ thuật “wash”.Kỹ thuật chồng lớp (Wash) áp dụng lớp này sang lớp khác một lớp màu mỏng phủ lên khu vực lớn (chờ lớp này khô rồi đổ lớp tiếp theo) để tạo chiều sâu và vẽ chi tiết lên.Lưu ý: màu được phủ nhẹ nhàng, và chồng lớp với lượng màu có điều chỉnh, tránh đi cọ tới lui nhiều lần trên một vị trí, cọ sát mạnh để tán màu, như vậy sẽ gây bong và sờn mặt giấy cũng như gây vết lỗi khi phủlớp màu tiếp theo.
Vẽ quả đa sắc vớikỹ thuật chồng lớp (Wash)
Cũng có thể dùng kỹ thuật ướt trên ướt (wet-on-wet), phủ lớp màu thứ 2 và thứ 3 khi lớp thứ nhất chưa khô, hoặc vẽ trực tiếp màu nước ướt lên mặt (giấy) khô mà không cần tạo các tầng màu trước.Đối với cách vẽ này, ta nên chú ý tới còn độ màu. Ở những bước sau, lượng màu được đưa vào nhiều hơn lượng nước để có được độ tương phản đậm nhạt và trong trẻo của màu.Sử dụng nhiều nước và phù hợp sẽ làm cho tác phẩm có độ loang nhiều hơn.Trong Bài vẽ kết hợp đa sắc ngoài các kỹ thuật áp dụng, người vẽ cần quán xuyến bao quát các phần với cách sắp xếp bố cục, mảng miếng, hoà sắc, diễn tả được sự khác nhau của các chất liệu nhưng vẫn bật lên sự thuần khiết của màu nước. Làm rõ chính phụ, tỉ lệ tương quan, điểm nhấn cho tác phẩm.
Vẽ quả đa sắc vớikỹ thuật ướt trên ướt (wet-on-wet)
Cách sửa lỗi sai trên tranh màu nước
Nếu phần màu đang ướt, dùng giấy lụa mỏng, mềm thấm phần màu thừa đi (chú ý: màu nước khô rất nhanh). Nếu màu đã khô, làm ướt lại chỗ màu đó rồi dùng giấy thấm đi, phần màu khô nhạt đi nhưng sẽ khó mất hoàn toàn, đặc biệt nếu là màu làm từ hạt sắc tố “staining” (hãm màu, loại này thấm vào giấy và khó xóa). Khi sửa tranh màu nước cần đặc biệt thận trọng, nếu giấy chất lượng không tốt, khi làm ướt rồi thấm màu mặt giấy dễ bong, tróc.
Màu nước là một loạt chất liệu cực kỳ quen thuộc mà đại đa số đều rất thích sử dụng. Với tính chất trong như nước, hiệu ứng của những bài vẽ cũng trở nên thu hút hơn. Thế nhưng để tận dụng được toàn bộ những đặc tính đặc trưng của loại chất liệu này thì bài viết này Zest sẽ tổng hợp một vài tips vẽ màu nước đơn giản cho người mới bắt đầu học vẽ cũng có thể áp dụng được.
Trước tiên, chúng ta cần phải hiểu rõ tính chất của màu nước: Màu nước hình thành do các sắc tố (thường dưới dạng bột) được hòa tan vào nước tạo ra một dung dịch có màu sắc. Những thuộc tính cơ bản của màu nước là tính “trong suốt và nhẹ nhàng”, cũng như tính “thuần khiết và tính cường độ” của các chất màu. Những thuộc tính ấy là do các lớp màu mỏng luôn được đặt lên giấy và vì thế các lớp màu đó trở nên trong suốt đối với những tia sáng xuyên qua.
Vậy dựa theo những đặc tính này chúng ta có thể áp dụng để vẽ các lớp màu như thế nào?
1. Lớp màu nền hoặc màu lót
3 phương pháp vẽ màu lót phổ biến nhất:
Phương pháp 1: Phủ đều mặt giấy với nước, sau đó mới vẽ màu lên Ưu điểm: Làm giấy ngậm nước trước khi lên màu, kéo màu cũng sẽ đơn giản hơn.Khuyết điểm: Nếu không quen thì sẽ khó kiểm soát lượng nước trên mặt giấy là ít/ đủ/ nhiều, nếu ít thì sẽ không ra được đúng hiệu ứng, quá nhiều sẽ làm màu bị chảy.Lưu ý: Cần chọn loại giấy tốt, phù hợp cho màu nước (giấy từ 250-300gsm), khi vẽ màu nên kiểm soát lượng nước có trong cọ, tránh trường hợp nước trên mặt giấy quá nhiều làm màu bị chảy.
Phương pháp 2: Kéo màu trực tiếp trên mặt giấy Ưu điểm: Chủ động hơn trong việc kiểm soát nước, màu sẽ đi từ nhạt đến đậm.Khuyết điểm: Phương pháp này khi vẽ mảng lớn sẽ đôi lúc gặp tình trạng màu khô ở những nét cọ đầu, gây ra tình trạng mảng màu không liên tiếp.
Lưu ý: Cần sử dụng loại cọ to, ngậm nước tốt nếu vẽ mảng lớn, ngoài ra để đảm bảo lớp màu đều, mịn thì cần pha sẵn một lượng màu đủ lớn để màu không bị khô khi đang pha màu.
2. Phương pháp phối màu
Hòa sắcKhi muốn blend 2 màu khác nhau hòa lại được với nhau các bạn cần lưu ý là sau khi vẽ lớp màu thứ nhất, đến điểm giao chúng ta sẽ vẽ tiếp màu thứ 2 nối tiếp theo ngay khi màu còn ướt.
Nguyên nhân: Nếu để màu khô thì 2 lớp màu sẽ không hòa lại được với nhau, ngay vị trí giao nhau sẽ có một đường hoặc một vệt màu phân tách.
Chồng màuHình thức vẽ này sẽ ngược lại cách vẽ hòa sắc phía trên. Khi cần chồng màu thì các bạn nên đợi lớp màu ở dưới khô, sau đó hãy vẽ một lớp màu khác lên trên.
Nguyên nhân: Nếu vẽ khi lớp màu dưới chưa khô thì sẽ xảy ra tình trạng lem màu ra lớp màu bên dưới.
3. Cách xử lý khi vẽ màu bị sai
Đây luôn là một trong những vấn đề khiến cho tất cả chúng ta đau đầu, nếu là màu poster, gouache, acrylic thì khi vẽ sai màu chúng ta có thể chồng lớp màu khác lên được. Nhưng với tính chất trong suốt của màu nước thì phương pháp này chỉ làm cho bài chúng ta tệ hơn.
Sau đây là 3 cách để các bạn có thể “chữa cháy” trong một số trường hợp khẩn cấp:
Trường hợp màu còn ướt:Dùng cọ: Rửa cọ với nước sạch, sau đó lau khô và đặt cọ nằm ngang mặt giấy, nhẹ nhàng kéo cọ (hoặc xoay cọ) để lấy màu
Dùng khăn giấy: Lấy khăn giấy sạch và chấm trực tiếp lên vùng màu bị sai hoặc cần lấy màu
2 phương pháp này đôi khi còn được tận dụng để vẽ mây, trời…
Trường hợp màu đã khô: Rửa cọ với nước sạch, sau đó dùng nước sạch vẽ đè lên lớp màu, di cọ một vài lần cho lớp màu bong ra từ từ, sau đó dùng khăn giấy thấm nước đi – phương pháp này còn có tên gọi khác là rửa màu.Lưu ý: Dù dùng hình thức nào thì màu khi lấy sẽ không sạch hoàn toàn được mà vẫn còn ám một lớp màu nhẹ trên giấy.
4. Các loại nét vẽ khi dùng cọ
Nếu bạn gặp trường hợp chỉ có một cây cọ để vẽ tranh mà loay hoay không biết thể hiện các mảng, đường, nét trên bài như thế nào thì đừng lo lắng. Cây cọ của chúng ta thật sự rất “đa năng” đấy.
Để tỉa những nét nhỏ, mảnh thì khi lấy màu, các bạn hãy nhẹ nhàng vuốt cọ theo góc của ô pha màu trong palette để cọ trở về đúng shape, sau đó dựng thẳng cọ lên, vẽ thật nhẹ tay thì sẽ cho ra những nét mảnh.
Để vẽ nét to hơn thì các bạn sẽ nghiêng cọ theo các góc 45 độ, 30 độ để tăng diện tích vẽ màu. Các bạn nên nhớ rằng lực tay của chúng ta khi tác động lên cọ vẽ sẽ tạo ra được những nét mảnh – dày khác nhau.
Ngoài ra vấn đề pha màu đặc hay loãng cũng cần được chú trọng nhé, các bạn không nên dùng màu quá đặc ở những lớp đầu, bởi vì như vậy, màu ở những lớp sau sẽ rất khó lên, thậm chí trong một vài trường hợp, sử dụng màu quá đặc làm cho bài bị đục, mất đi tính trong suốt vốn có của màu nước.
Trên đây là một số tips vẽ màu nước căn bản cho người mới bắt đầu làm quen với loại chất liệu này. Hi vọng là những tips này sẽ hữu ích để các bạn có thể chinh phục được màu nước nhé.
Học vẽ tại nhà với các tips vẽ do Zest chia sẻ: Tự học vẽ cùng Zest
Tác giả: GV Tường Vy – Team Zest Mỹ thuật người lớn.
Cùng Zest học vẽ màu nước qua chủ đề “Sóng vỗ” trong chuỗi dạy vẽ miễn phí “Draw to Free” do Giảng viên Thùy Linh chia sẻ nhé.
Xem thêm: Hướng Dẫn Làm Sổ Sách Kế Toán Trên Excel, Chính Xác Nhất
Lưu ý: Bài viết thuộc sở hữu trí tuệ của Zest Art, nghiêm cấm sao chép nội dung và hình ảnh dưới mọi hình thức.